پنجشنبه ۱۵ خرداد ۱۴۰۴ - 
جایگاه صدرا در حکمت، سیاست و فلسفه:
اول خرداد، روز بزرگداشت صدرالمتالهین شیرازی، بنیان‌گذار مکتب حکمت متعالیه، یادآور نقش بی‌بدیل او در فلسفه اسلامی است. ملاصدرا با ارائه حکمت متعالیه، تحولی شگرف در اندیشه‌های فلسفی و عرفانی ایجاد کرد. این گزارش به بررسی نوآوری‌های صدرالمتالهین، به‌ویژه اصل حرکت جوهری، و نسبت اندیشه سیاسی او با چالش‌های جهان مدرن می‌پردازد.
کد خبر: ۳۹۸۱۴۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۳/۰۷
به مناسبت درگذشت استاد فلسفه و حکمت:
محمد حسین حشمت‌پور از با سابقه‌ترین مدرسان حکمت و فلسفه در ایران معاصر بود. در فقه و اصول از آیت الله وحید خراسانی بهره برده و فلسفه و عرفان را از محضر آیت الله جوادی و علامه حسن زاده آملی استفاده کرده بود. دروس متن‌خوانی حکمت الاشراق، شرح طبیعیات شفا و شرح شواهد الربوبیه ایشان از بهترین نمونه‌های دروس حکمی به شمار می‌رفت. شیوه حشمت‌پور عمدتاً تمرکز بر متون ارزشمند و درعین حال مهجوری بودکه کمتر به آن ها پرداخته می‌شود که از جمله آن ها می‌توان به تدریس کتاب المله فارابی و الذریعه الی مکارم الشریعه اثر راغب اصفهانی اشاره کرد. حشمت‌پور عضو هیأت علمی گروه فلسفه اسلامی دانشگاه قم بود و به تدریس فلسفه و متون حکمی در دانشگاه قم و حوزه علمیه این شهر اشتغال داشت.استاد حشمت پور در سن 73 سالگی بر اثر بیماری درگذشت. از آثار دکتر محمدحسین حشمت پور می توان به دروس خارج برهان، دروس خارج شفا، دروس خارج توحید، دروس خارج لاهیجی، دروس خارج منزل،دروس خارج منظومه، دروس خارج وجود و همانند آنها اشاره کرد. به مناسبت درگذشت این استاد ، گفتگویی که در تاریخ ۲ آذر ۱۴۰۲ با ایشان صورت پذیرفته بود، بازنشر شده است.
کد خبر: ۳۹۸۰۱۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۲/۲۲
آرامگاه ذُکاءُالمُلک :
محمّدعلی فروغی دردشتی (۱۲۵۶ – ۵ آذر ۱۳۲۱)، ملقّب به ذُکاءُالمُلک، نویسنده و سیاستمدارِ ایرانی بود که در دورهٔ پهلوی سه بار به‌عنوان نخست‌وزیر خدمت کرد. او در دورهٔ قاجار چند بار وزیر، دو بار نمایندهٔ مجلس شورای ملی و یک بار رئیسِ دیوان عالی تمیز شد. فروغی از فعّالان و مبارزانِ برجستهٔ جنبشِ مشروطهٔ ایران بود.قبر محمدعلی فروغی و فرزندان وی در قبرستان ابن بابویه و قرار داشته و بدلیل تعویض چندباره سنگ قبر،فاقد قدمت تاریخی بوده و از سنگی بسیار ساده استفاده شده است. سال 1397 بود که خبر شکسته شدن سنگ قبر وی خبرساز شد. موضوعی که به فرونشست زمین ربط داده شد.
کد خبر: ۳۹۷۸۵۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۲/۰۶
سید حسن حسینی دبیر شورای نخبگان و مشاورعالی رئیس بنیاد ملی نخبگان:
دبیر شورای نخبگان و مشاور عالی رئیس بنیاد ملی نخبگان در نشست هم‌اندیشی استادان و پژوهشگران حوزۀ علم و دین که به میزبانی مجمع فلاسفه ایران برگزار شد، از آمادگی بنیاد ملی نخبگان در اجرای طرح‌های ارتقا و توسعۀ حوزۀ علوم انسانی خبر داد.مشاور رئیس بنیاد ملی نخبگان ادامه داد، این نشست می‌تواند نتایج عملی نیز به همراه داشته باشد، چرا که در حال حاضر شرایطی در بنیاد ملی نخبگان فراهم شده که امکان اجرای طرح‌های توسعۀ حوزۀ علوم انسانی و ارتقای آن را میسر می‌سازد. در گذشته، بسیاری از ما معتقد بودیم که ظرفیت‌های علمی این حوزه قابل گسترش است، اما امکان عملی آن وجود ندارد. اکنون، هم امکان و هم ظرفیت این کار در بنیاد ملی نخبگان مهیا شده است. مصدری بعنوان یکی از شرکت کنندگان حاضر در نشست، در پایان این نشست گفت: گویا چیزی بین علم و دین جا افتاده است. این بحث فقط مربوط به علم نیست، بلکه جامعه، سیاست و دین هم به آن مرتبطند. اگر حوزۀ علم و دین را در نظر نگیریم، فکر نمی‌کنم که بتوانیم درک دقیقی از این مسئله داشته باشیم. بنیاد ملی نخبگان و دیگر نهادهای علمی اگر در این حوزه ورود کنند، شاید بتوانند راهی برای این خلأ فکری و معنایی پیدا کنند.
کد خبر: ۳۹۷۶۲۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۲/۱۳
چهل‌ودومین جایزه کتاب سال:
مراسم اختتامیه «چهل‌ودومین جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران و سی‌ودومین جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران» با حضور مسعود پزشکیان، رئیس جمهور، سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، محسن جوادی، سرپرست معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ابراهیم حیدری، مدیرعامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران و جمعی از مدیران و اهالی قلم در تالار وحدت برگزار شد.هیات داوران چهل‌ودومین جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران ۱۸ کتاب را به عنوان آثار برگزیده و ۴۵ کتاب را به عنوان آثار شایسته تقدیر این دوره معرفی کرد.وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در آیین اختتامیه کتاب سال، با ارائه آمار گفت: بار صنعت نشر ایران بر دوش ناشران خصوصی سنگینی می‌کند؛ نباید صنعت نشر ایران را فراموش کرد.
کد خبر: ۳۹۷۶۰۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۲/۰۹
عبدالمهدی جباری:
نظام معنایی در بعد از تولد، توسط خانواده و اطرافیان صاحب نظر،از طریق فرآیند تلقین و تقلید ، آموزش داده می‌شود و صورت عینی نظام معنایی همانا نظام عملکردی و نظام ذهنی (مجموعه‌ای از ذهنیت‌ها و...) خواهد بود.در جریان آموزش و تجربه زیسته، فرد مطمن می‌شد که بدون جلب همکاری دیگران قادر به تامین نیاز‌ها و خواسته هایش نیست؛ لذا نیاز به تفاهم و پیش بینی پذیری درفرد شکل گرفته و او را وادار می‌کند تامین نیاز‌ها و خواسته هایش را در قالب نهادهای اجتماعی پیگیری کند( حرکت انسان معناگرا به سمت جامعه پذیری و اجتماعی شدن). دستگاه منطقی ذهن در یک فرآیند کنش متقابل مستمر (به صورت ذهنی و عینی) همواره مشغول ارزیابی آموزه ها، معیار‌ها و... بوده که در صورت تحقق خواسته‌ها ونیازهایش به سطحی از لذت دست یافته و در صورت ناکامی احساس رنج می‌کند.در زمانی که میزان رنج فرد بیشتر از لذت‌های او بوده و مکانیسم‌های نظام معنایی در کاستن از رنج و افزایش لذت‌های او ناکارآمد و بهینه نباشند اراده معطوف به تعالی (طباع تام) وارد عمل شده و از طریق ایجاد اضطراب فرد را ناگزیر می‌کند برای کاستن از رنج هایش دست به اقدام بزند.با توجه به درجه عمومیت رنج و تکثر افراد و گروه‌های درگیر با آن، مساله اجتماعی متولد می‌شود که همانا میل به بازنگری در آموزه‌ها و دستورالعمل‌های نظام معنایی است. کنشگران پیشرو افرادی هستند که اقدام به ارائه راه حل ها، تدوین دستورالعمل‌ها و.... ، جهت مواجه‌ها با مساله اجتماعی می‌کنند.اگر رنج جنبه فردی و شمولیت اندکی داشته باشد مکانیسم کنترل اجتماعی سعی در کنترل و مدیریت برآیند‌های ذهنی و رفتاری آن می‌کند تا تعادل اجتماعی را حفظ کند. زمانی که رنج درجه و شمولیت بیشتری داشته و معانی دگرگون ساز کنشگران پیشرو طرفداران بیشتری پیدا کنند شاهد شکل گیری پدیده اجتماعی خواهیم بود که مساله تغییر و دگرگونی را به عنوان یک ضرورت اجتماعی مطرح می‌کنند. اگر نظام معنایی مسلط اقدام به مقاومت در برابر معانی دگرگون ساز کنشگران پیشرو و هواخواهان آن بکند، جنبش اجتماعی شکل می‌گیرد که به شکل بندی نظام معنایی جدید منجر می‌شود( تبدیل انسان اجتماعی شده به انسان سیاسی).مکانیسم شکل بندی نظام معنایی جدید از طریق فرآیند "تعلیق" آموزه‌ها و معیار‌های نظام معنایی مسلط شروع شده و سپس به "ازجاکندگی"منجر شده که با "جا یابی"آموزه‌ها و معیار‌های جدید پایان می‌یابد.توسعه دانایی محور که برپایه بنای سلسله مراتب اجتماعی مبتنی بر دانایی استوار است، در صورتی قابل تحقق بوده که عوامل خاموشی اراده معطوف به تعالی را حذف کرده و بستر را برای فعالیت کنشگران پیشرو فراهم کنیم و این امر از طریق مکانیسم نظافت معنایی امکان پذیر بوده تا بستر را برای تولید و اجرای حقیقت توافقی فراهم نماییم.
کد خبر: ۳۹۶۸۵۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۹/۰۲
درگذشت بزرگان:
بر اساس اخبار رسمی دریافتی، آیت الله محمدرضا نکونام بر اثر ایست قلبی در ۷۶ سالگی ، به دیار حق شتافت. مراسم وداع و تشییع مرحوم آیت الله محمدرضا نکونام، صبح جمعه ۱۹ مردادماه ساعت ۱۰ صبح از مقابل مسجد شهید مصطفی خمینی به سمت گلزار شهدا برگزار می گردد. همچنین مجلس بزرگداشت و ختم آن مرحوم شامگاه جمعه ۱۹ مردادماه از ساعت ۱۴:۳۰ تا ۱۶ در مسجد الغدیر واقع در بلوار امین قم منعقد می گردد. لازم به توضیح است که در ۲۱ تیرماه سال جاری نیز شاهد درگذشت آیت الله «علی نکونام گلپایگانی» عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بر اثر بیماری بودیم.
کد خبر: ۳۹۵۷۰۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۵/۱۷
گفتگو با حبیب رحیم‌پور و مصطفی زالی در خصوص امکان «دانشگاه ملی»:
بررسی تاریخی نهاد دانشگاه در ایران نشان دهنده طی روند غیر ارگانیک و زایش دفعی بوده است. نهادهای متشابه در قبل و ادوار تاریخی ، ماموریت محوری برای تولید علم نداشته، بلکه علم بعنوان کارکرد جانبی این نهادها بود. بعد از ورود دانشگاه در معنای جدید به ایران، متاسفانه به دلایلی چند شاهد هستیم که این نهاد نتوانست استقلال عمل خود را در برابر نهاد سیاست حفظ کند. گروهی از منتقدین این عدم استقلال را در قبل از انقلاب در حوزه توسعه نظام بروکراتیک و نیازمندی ان به استفاده از کارشناسان صاحب مدرک و در بعد از انقلاب، همگرایی پائین این نهاد با جریان سیاسی و ایدئولوژیک حاکم بر کشور ، جستجو می کنند. نکته جالب توجه اینجاست که در دنیای حاضر، بدلیل جایگاه خاص علم در توسعه اقتصادی و فناوری پایه کشور، ضرورت حاکمیت نوعی انضباط علمی در دانشگاه ها کاملا احساس می شود. بر این قاعده، نیازمندی به واگشت دانشگاه ها به کارکرد اصلی خود یعنی بهانه ای جهت تفکر و زمینه ای برای تخصص ، تبدیل به یک الزام شده است. در همین راستا باید اضافه نمود که جریانات دانشجویی نیز باید پذیرای نوعی انضباط کارکردی شده و حداکثر، دارای مطالبات عدالت طلبانه باشند(در مقابل مداخلات سیاسی). نهاد دانشگاه باید دارای نوعی استقلال رای شده و از هدایت های بیرونی باید بشدت پرهیز شود.
کد خبر: ۳۹۵۲۲۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۲۵
حامد قدیری، عضو هیات‌علمی دانشگاه ادیان و مذاهب:
زندگی چیست و چگونه باید درباره آن تامل شود؟ این دو پرسش ظاهرا سرآمد پرسش‌هایی است که حالا به صورت جدی در صحنه اجتماعی خود را نمایان کرده است. دیگر نمی‌توان به سادگی از این پرسش‌ها عبور کرد، چراکه پرسش‌های فعلی دورنمایه سیاسی و اجتماعی دارند، هر‌چند که علی‌الظاهر خیلی به آنها توجه نشود.
کد خبر: ۳۹۵۲۱۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۲۳
« انسداد فکری ایرانیان»؛ گفت و گو با امیرحسین ساکت:
غرب هیچ‌گاه از گذشتۀ خود غافل نبوده و به خصوص سیر علوم غربی کاملاً پیوسته است. سنت‌های علمی غرب حتی در سیاه‌ترین اعصار تاریخ حفظ شده و استمرار یافته است. فلسفۀ غرب از تالس تا هایدگر تداوم داشته و همین موجب غنای آن شده است. اما آیا بزرگ‌ترین اتفاقات تاریخی ایران معاصر انعکاسی در آثار علامه یا دیگران داشته است؟ آیا آثار ایشان قبل و بعد از کودتای ۲۸ مرداد یا انقلاب اسلامی تفاوت محسوسی دارد؟
کد خبر: ۳۹۳۱۳۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۱۹
تحلیل امیر حسین ساکت استاد فلسفه دانشگاه شهید بهشتی:
از جمله سوالات تشکیکی مطرح در شرایط حاضر، قیاس مع الفارق کلیسای قرون وسطی با شرایط روحانیون حاضر و قرون وسطی اسلامی نامیدن شرایط کنونی است. سوال این است که آیا این مشابهت پنداری درست است یا غلط؟ دکتر امیرحسین ساکت، استاد فلسفه دانشگاه شهید بهشتی ، با تحلیل نسبتا قوی، این مشابه پنداری را رد می کند و معتقد است که یک مسلمان در تمام عمر از یک روحانی بی‌نیاز است اما در مسیحیت بدون یک کشیش شما نمی‌توانید مومن باشید.در نظام کلیسا یک سلسله مراتب کشیش ،پتروس، مسیح و خداوند وجود دارد در حالی که در جامعه شیعی با چهارگانه عقل ، اجماع، سنت و کتاب مواجه هستیم و اجتهاد مبتنی بر فقه پویا ، خروج از بن بست ها را رقم می زند و حتی با ریشه دوانی و تثبیت فقه پویا در یک جامعه، احتمال سواستفاده سیاست از دین هم بشدت کاهش یافته و با بحث استقلال و ارتباط نهادی( نهاد دین با نهاد سیاست) مواجه خواهیم بود.
کد خبر: ۳۹۳۱۲۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۱۹
حجت الاسلام احمد واعظی ، رئیس دفتر تبلیغات اسلامی:
حجت الاسلام احمد واعظی میگوید بخش قابل توجهی از مخالفان علوم انسانی اسلامی، این ایده را مقابله انقلاب اسلامی با استکبار می پندارند و نتیجه می‌گیرند که بانیان آن درصدد منازعه سیاسی با غرب هستند از طرف دیگر هم مدافعان ایده علوم انسانی اسلامی هم به تنور سیاسی شدن بحث می‌دمند یعنی کسانی دفاع کرده و عَلَم آن را به دست می‌گیرند که کاملا سیاسی هستند و یا نهاد و جنس کارشان با این قصه سنخیتی ندارد مثل اینکه یک نهاد امنیتی بخواهد پرچم علوم انسانی اسلامی را بلند کند.
کد خبر: ۳۹۳۱۰۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۱۶
الگوی زندگی بزرگان ، از رفتار تا تفکر:
شاید بتوان مهمترین ویژگی علامه حسن زاده آملی (ره) را «طالب دائمی علم»، «غواص کوشای دریای علوم اسلامی» و «دانشمند جامع و ذوالفنون علوم اسلامی» دانست. او روحیه علم آموزی و جستجوگری فوق‌العاده ای داشت که این روحیه، در همه سنین و حیات ایشان، فعال و پویا بوده است. همین روحیه جستجوگری اش بود که او را به شرکت و درک دروس اساتید مختلف و برجسته موفق نمود. هم در آمل، هم در تهران و هم در قم.
کد خبر: ۳۹۲۵۲۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۷/۲۹
حسین حجت‌پناه:
دبیر گروه جامعه‌شناسی کشورهای اسلامی معتقد است که وقتی می‌خواهیم به عاشورا به‌عنوان یک پدیده تاریخی که برخی نکات آن روشن و برخی تاریک است نگاه کنیم، نباید موضوع را به یک امر تاریخی تقلیل بدهیم، چراکه چند اصل مهم مانند امامت، دعوت به حق و صلح وجود دارد که با اثبات آنها این واقعه به یک امر فراتاریخی تبدیل می‌شود که قابل تعمیم برای امروز است.
کد خبر: ۳۹۰۷۷۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۵/۰۶
محقق داماد:
علم از مقوله هستی و دین از مقوله بایستی است. هستی و بایستی دو مقوله متفاوت هستند. تکنولوژی در حال حاضر به چنان شتابی رسیده است که نمی‌شود جلوی این شتاب را گرفت اما دانش الهیات به‌رغم سابقه چندین قرنه، هنوز اندر خم یک کوچه است و هنوز سوال‌هایی که پیش از میلاد مسیح در یونان باستان برای سقراط و افلاطون و ارسطو مطرح بوده، حل نشده است. مسائلی مانند جبر و اختیار، اراده بشر، رابطه مغز و ذهن و ...
کد خبر: ۳۸۹۹۲۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۴/۱۰
بلخاری استاد دانشگاه تهران :
استاد دانشگاه تهران ضمن اشاره به ارتباط وثیق فلسفه و هنر در یونان گفت: غلبه الهیات بر تفکر فلسفی در تمدن اسلامی هنر را از جنبه نظری به جنبه صناعت کشاند و هنر عقبه نظری خود را از دست داد.
کد خبر: ۳۸۹۸۹۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۴/۰۸
محمد فنایی اشکوری بیان کرد:
عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) گفت: در عصر ما علامه طباطبایی اولین کسی است که با تفکر فلسفی، به طرح مسائل جدید و ناظر به پرسش‌های روز پرداخته و تأملاتی در این زمینه داشته و منشأ جریانی جدید در فلسفه اسلامی شده که امروزه در میان شاگردان با واسطه و بی‌واسطه وی ادامه دارد.
کد خبر: ۳۸۹۸۹۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۴/۰۸
نقد همایش داوری در ترازوی داوری؛
در هفته گذشته همایشی دو روزه با عنوان «داوری در ترازوی داوری» درباره اندیشه‌ها و نظریات و آثار رضا داوری اردکانی، برگزار شد و قریب ۵۰ نفر از محققان و اساتید حوزوی و دانشگاهی به نقد و بررسی دیدگاه‌های این استاد فلسفه پرداختند که طبیعتا برخی به نقد آرای او پرداختند و برخی با رویکردی همدلانه به توصیف آرا و اندیشه‌های وی بسنده کردند.با وجود اینکه رضا داوری اردکانی همواره به استقبال نقد سخنان خود می‌رود و به سوی منتقدان خود آغوش باز می‌کند، ادب و متنانت او موجب شده توهین‌های بی‌امان سروش را بی‌پاسخ بگذارد، گرچه بسیاری از اهالی اندیشه در روز‌های اخیر ضمن اظهار تأسف از سخنان سروش، لحن ناصواب و اطلاع ناتمام او از محتوای نشست را نکوهیده‌اند.
کد خبر: ۳۸۹۴۳۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۲۳
عضو پژوهشی دانشگاه ایالتی وین بیان کرد:
در جلسه سوم از مجموعه «مباحثی در سیره‌نگاری و سیره پیامبر اسلام (ص)» فرهاد قدوسی، عضو پژوهشی دانشگاه ایالتی وین در میشیگان آمریکا طی سخنانی به بررسی مختصر ۳ رویکرد از ۴ رویکرد اتخاذ شده از سوی محققان آکادمیک غربی در رابطه با تاریخ اولیه اسلام به طور عام و زندگانی پیامبر اسلام به‌طور خاص پرداخت.
کد خبر: ۳۸۹۱۲۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۱۳
برگزاری نشست «داوری در ترازوی داوری» :
محقق داماد گفت: فکر انسان را رشد و تعالی می‌دهد و داوری یک متفکر است و متفکر آن است که اگر دید حرفش را می‌تواند عوض کند تغییر دهد. او شجاعت اعتراف اینکه فکرم اشتباه بوده را داشته است.
کد خبر: ۳۸۸۹۵۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۰۷